dr inż. ANNA KACZOROWSKA

adiunkt w Katedrze Hydrobiologii i Ochrony Ekosystemów Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Talasoterapia to innymi słowy „terapia morzem” wykorzystująca dobroczynne właściwości i zasoby morza, takie jak: klimat, morską wodę, muł, piasek, błoto, wodorosty, algi, ryby morskie, rybią ikrę, owoce morza, ambrę (wydzielinę kaszalotów), muszle i masę perłową jako czynniki terapeutyczne wpływające pozytywnie na ogólny stan zdrowia, jak również do pielęgnacji naszej urody.

Dobroczynne działanie talasoterapii doceniły już uzdrowiska, wiele firm kosmetycznych i ośrodków spa na całym świecie, również w Polsce. Termin talasoterapia pochodzi od greckich słów thalassa „morze” i therapea „opieka, pielęgnacja”.

Ludzie od tysiącleci byli świadomi uzdrawiających mocy morza, lecz pierwszy dokument badawczy „Wykorzystanie wody morskiej w chorobach gruczołów” traktujący o korzyściach płynących z morza dla naszego zdrowia napisał Richard Russell w 1760 roku. Po raz pierwszy ten tajemniczo brzmiący termin „talasoterapia” pojawił się w XIX wieku. Natomiast odkrycie w późniejszym czasie korelacji pomiędzy płynem surowiczym organizmu człowieka a składem wody morskiej stało się inspiracją do wykorzystania morza jako środka leczącego schorzenia różnego pochodzenia. Woda morska wykazuje odczyn pH między 7,5 a 8,4. Charakteryzuje się bardzo wysokim wchłanianiem, ponieważ jej skład jest bardzo zbliżony do płynu owodniowego, w którym rozwija się płód, oraz do składu surowicy krwi. Dzięki temu może przenikać do głębokich tkanek organizmu, wpływając na jego oczyszczenie, na właściwy poziom nawilżenia skóry oraz całego organizmu. Woda morska zawiera duże ilości chlorku sodu. Oprócz tego bogata jest w wiele ważnych dla naszego zdrowia pierwiastków chemicznych, przede wszystkim: potas, selen, miedź, żelazo, magnez i siarkę. Dzięki nim wykazuje właściwości antyseptyczne i przeciwbakteryjne.

Talasoterapia w lecznictwie

Talasoterapia ze względu na zbawienny wpływ na cały organizm i brak niebezpiecznych efektów ubocznych jest uniwersalną formą leczenia przeznaczoną niemalże dla każdego. Jest formą leczenia, uzdrowiskowego, co oznacza, że nie jest bezpośrednią formą leczenia lecz stanowi doskonałe uzupełnienie terapii medycznej.

Z talasoterapii mogą skorzystać osoby, które chcą doświadczyć dobrodziejstw morza, nawet jeśli osobiście nie mogą udać się do miejscowości nadmorskiej; chcą załagodzić objawy lub zupełnie wyleczyć choroby m.in. układu oddechowego, odpornościowego, układu kostnego i skóry; pragną zadbać o dobre samopoczucie; potrzebują regeneracji i odpoczynku. Przeciwwskazania do talasoterapii: przyjmowanie leków fotouczulających, padaczka fotogenna, schorzenia nerek, nadczynność tarczycy, ostre stany zapalne, schorzenia psychiczne w stadium zaostrzenia, zaawansowane choroby nowotworowe, gruźlica, alergie na produkty morskie, w tym owoce morza, niekiedy ciąża.

Możemy wyróżnić trzy formy talasoterapii:

a. bezpośrednia – to ta, z której prawdopodobnie większość z nas korzysta nie będąc tego świadomym; odbywa się ona w pasie nadmorskim o szer. do 2 km, przy bezpośrednim wykorzystaniu klimatu i obecnych tam zasobów; przyjmuje ona formę kąpieli morskich dostarczających bodźców: termicznych (ochładzanie), chemicznych (płaszcz solny i inhalacja aerozolu), mechanicznych (ciśnienie), hydrostatycznych (wiatr, fale); spacerów brzegiem morza lub gimnastyki w wodzie zapewniających ruch i aktywność fizyczną; ponadto wdychanie nadmorskiego powietrza zawierającego aerozol wody morskiej, w tym jodu – jako forma naturalnych inhalacji (w pasie do 2 km w głąb lądu); naturalny masaż i peeling stóp przez brodzenie po dnie morza i kontakt z piaskiem, kąpiele słoneczne w rozsądnych dawkach, szumu fal oraz śpiewu ptaków.

b. pośrednia – możliwa do zastosowania w uzdrowiskach, salonach spa czy też gabinetach kosmetologicznych, w głębi lądu z daleka od bezpośredniego dostępu do morza; w tym przypadku wykorzystuje się jedynie składniki pochodzące z morza i gleby morskiej, jak np.: błoto, rośliny morskie, sól, wodę morską, ale także wody podziemne oraz termalne; zabiegi, w których wykorzystuje się powyżej wspomniane surowce, częściej stosuje się w celach kosmetycznych niż jako uzupełnienie terapii medycznych.

c. kompleksowa –zawierająca elementy talasoterapii bezpośredniej i pośredniej, obejmuje szereg terapii naturalnych, takich jak: klimatoterapię, hydroterapię, aerozoloterapię, peloidoterapię – stosowanie peloidów, czyli naturalnych substancji organicznych i mineralnych powstałych w procesach geologicznych w skorupie Ziemi, najczęściej w formie okładów na ciało lub w kąpieli; do peloidów zalicza się piasek morski, osady podwodne, ziemie lecznicze, osady z dna morskiego, glinki oraz borowiny pochodzenia torfowego; helioterapię (kąpiele słoneczne), muzykoterapię receptywną, kinezyterapię, fitoterapię i mniej popularną terapię surowcami pochodzenia zwierzęcego; terapia kompleksowa możliwa jest jedynie w pobliżu akwenów morskich w odległości do 400 m od morza.

Talasoterapia w kosmetologii stanowi podstawę do wielu zabiegów, które działają na ciało upiększająco. Terapia ta ma szczególnie zbawienny wpływ na skórę. Nasycona wodą morską skóra długo zachowuje elastyczność i wilgotność. Jeśli temperatura wody osiągnie 30°C, cenne mikroelementy przekraczają barierę skóry i trafiają do krwi, która rozprowadza je po całym organizmie. Ciepła morska woda rozluźnia też mięśnie, powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, dzięki czemu procesy odtruwania i odnowy przebiegają szybciej. Ważnym elementem wody morskiej jest sól o szczególnych właściwościach leczniczych i kosmetycznych. Podczas kąpieli jej cząsteczki głębiej wnikają do naskórka, który pęcznieje i rozpulchnia się, co ułatwia złuszczanie jego zrogowaciałej warstwy. Drobinki soli podrażniają skórę, powodując jej przekrwienie, dzięki czemu jest lepiej odżywiona, staje się gładsza i jędrniejsza.

Wskazania do talasoterapii w kosmetologii to: chorób skóry: trądzik, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, egzema; defekty skóry: przebarwienia, zranienia; oznaki starzenia, nadmierne rogowacenie naskórka, nadmierne wydzielanie sebum, cellulit, zatrzymywanie płynów, nadwaga, otyłość oraz spowolniony metabolizm.

Bogactwa morza stosowane w kosmetologii to: skoncentrowana woda morska oraz sól morska (kąpiel, peeling), czarne błoto z Morza Martwego (maseczki, okłady na ciało, kremy i balsamy), piasek morski (peeling), rośliny morskie, ekstrakty z kawioru, proszek z pereł i macicy perłowej, spożywanie ryb morskich i owoców morza – które mimo że nie są składnikami kosmetyków, mają dobroczynny wpływ na zdrowie oraz stan skóry, włosów i paznokci.

Właściwości talasoterapii uzależnione są od akwenu, który jest źródłem czynników morskich. Akweny morskie, mające szczególne znaczenie w kosmetologii i dermatologii, to Morze Martwe i Śródziemne. Natomiast dla Polski duże znaczenie ma Morze Bałtyckie.

Wiodące ośrodki talasoterapii są zlokalizowane m.in. we Francji, w uzdrowiskach nad Atlantykiem, Morzem Śródziemnym i kanałem La Manche, w Hiszpanii, Tunezji, Bułgarii i Słowenii. Ich specjalność to kuracje przy zastosowaniu wody morskiej oraz indywidualnie dostosowana opieka przyjaznego i wykwalifikowanego personelu.