Dekalog cyfrowy – czyli jak wprowadzać dziecko w świat mediów? Część 3

dr LILIANNA KLIMEK
pedagog

Wskazuje się kilka czynników, które wpływają na nadużywanie mediów cyfrowych przez dzieci. Należą do nich niekontrolowana inicjacja cyfrowa, nieograniczony dostęp do internetu, brak zasad korzystania z mediów cyfrowych, nadaktywność na portalach społecznościowych, nuda, brak edukacji cyfrowej ze strony rodziców oraz złe relacje z bliskimi. Poniżej omówiono kolejne, ostatnie już porady dla rodziców, jak wprowadzać dzieci w świat cyfrowy.

PRZYTULAJ SWOJE DZIECKO, MÓW MU, ŻE JE KOCHASZ, I ŻE JEST DLA CIEBIE OSOBĄ WAŻNĄ

Czego potrzebuje mózg dziecka do intensywnego rozwoju? Przede wszystkim rodzicielskiej miłości. Dziecko chłonie pozytywne emocje niczym gąbka, a naturalną konsekwencją takiego działania rodziców jest w pierwszej kolejności poczucie bezpieczeństwa. Kształtuje się ono, gdy zaspokajamy podstawowe potrzeby dziecka, jesteśmy blisko niego, gdy daje nam sygnały, że tej bliskości potrzebuje. Kiedy dziecko wzrasta w obecności wyrozumiałych, ale i stanowczych rodziców, którzy są jego przewodnikami, w sposób naturalny tworzy się dyscyplina rozumiana jako wskazówki, co dziecku wolno, a czego nie, co jest dobre, a co złe.

Dobrze zbudowana relacja z bliskimi wskazywana jest jako najważniejszy czynnik chroniący ludzi przed uzależnieniem lub innymi problemami społecznymi. Przy czym ważne jest, aby umiejętnie rozgraniczać pojęcia kontakt i relacja. Ten pierwszy może być nawiązywany przez internet, ta druga zawsze wymaga osobistego spotkania. Budując relację z dzieckiem, należy pamiętać o kilku sprawach.

1. Kiedy dziecko przychodzi do Ciebie się przytulić, nie odtrącaj go. Odłóż wszystko, co akurat robisz. Nie tylko dzieci, ale my wszyscy potrzebujemy usłyszeć, że jesteśmy dla kogoś najważniejsi.
2. Uczyń wszystko, co możliwe, aby Twoje dziecko wiedziało, że cokolwiek się nie wydarzy, zawsze może liczyć na Twoją obecność i wsparcie.
3. Pamiętaj o tym, że istnieją naukowe dowody na to, że ludzie, którzy tworzą ze sobą dobre relacje, są szczęśliwsi, żyją dłużej, są zdrowsi, a procesy związane ze starzeniem się przebiegają u nich łagodniej.
4. Pamiętaj, że nie liczy się ilość czasu spędzonego z dzieckiem, lecz jego jakość. Jest ona budowana przez dobrą relację, domowe rytuały oraz rodzinne ramy, w tym zasady używania mediów cyfrowych.
5. Pamiętaj, że tym, co w dużym stopniu chroni Twoje dziecko przed wejściem w problem, jest dobrze zbudowana relacja z Tobą.

DBAJ O WELL-BEING

Jednym z powodów, dla których ludzie uzależniają się od substancji psychoaktywnych oraz czynności, jest przebywanie w długotrwałym stresie. Wszyscy mamy potrzeby, które chcemy realizować, ale wobec każdego z nas stawiane są również oczekiwania ze strony innych, np. w zakresie bycia dobrym rodzicem, rzetelnym pracownikiem, grzecznym dzieckiem. Jeśli nasze potrzeby stoją w konflikcie z oczekiwaniami wobec odgrywanych przez nas ról społecznych, doprowadzamy do wytworzenia stresu, a ten często wpływa na podejmowanie przez nas działań w sposób kompulsywny.

1. Zapewniając emocjonalne ciepło dzieciom, budując w nich pewność, że zawsze mogą liczyć na Twoje wsparcie, przyczyniasz się do redukcji wewnętrznych napięć i poziomu przeżywanego stresu. Podnosisz tym samym ogólne poczucie szczęścia rodziny.
2. Buduj rodzinne rytuały — również te, które mogą być związane z używaniem mediów cyfrowych. Ważne rodzinne wydarzenia, cykliczne i zaplanowane, budują w dzieciach poczucie bezpieczeństwa, trwałości i stałości relacji.
3. Doświadczaj ciszy. Coraz częściej zdaje się ona być towarem luksusowym. Zawrotne tempo życia, ciągłe włączenie do sieci powodują, że niezbyt często otacza nas cisza.

TWÓRZ KULTURĘ OFFLINE

O dzisiejszym pokoleniu młodych ludzi mówi się w kontekście bycia „always on” — ciągle włączonych do sieci internetowej. Tymczasem tym, co buduje naszą równowagę psychiczną w świecie cyfrowym, jest czasowe i świadome bycie offline. Kontrolowane przebywanie poza siecią stanowi przeciwwagę dla natłoku informacji, które ciągle spływają do naszych mózgów. Nie można zapominać o tym, że pokolenie osób urodzonych w latach 70. i 80. XX w. jest ostatnim pokoleniem, które pamięta czasy bez internetu. Systematyczne i świadome przekazywanie najmłodszym wiedzy o tym, jak barwny jest świat bez stałej obecności mediów cyfrowych, staje się powinnością i pilną potrzebą pozytywnie wpływającą na zachowanie odpowiedniego balansu między tym, co wirtualne, a tym, co realne.

1. Planuj wspólnie z dzieckiem dni bez telefonów komórkowych. Bardzo dobrze sprawdza się to w weekendy, kiedy dzieci nie chodzą do szkoły i nie muszą komunikować się z innymi.
2. Tym, co nas zasadniczo przywiązuje do smartfonów, jest dostęp do internetu i portali społecznościowych. Aby rzadziej sięgać po telefon, wyłącz powiadomienia push — to one sprawiają, że często biegniemy do naszych telefonów sprawdzić, czy ktoś nie napisał lub nie zadzwonił. Przesuń ikonę najczęściej używanego programu lub aplikacji społecznościowej na drugi albo trzeci ekran, a jeszcze lepiej spakuj ją do jakiegoś folderu.
3. Zastąp korzystanie z cyfrowych urządzeń mobilnych innymi sposobami spędzania czasu wolnego. Zagraj z dzieckiem w grę planszową, idź na spacer, baw się klockami, wcielaj się w różne role.

Podsumowując, wdrożenie przez dorosłych nawet tylko niektórych z dziesięciu omówionych wskazówek przyczyni się do lepszego używania urządzeń mobilnych oraz pozytywnie wpłynie na relacje w domu.