Efektem specjalistycznej diagnozy przeprowadzonej w poradni psychologiczno-pedagogicznej są dwa najważniejsze dokumenty postdiagnostyczne: opinie w sprawach o które wnioskują rodzice/opiekunowie dziecka oraz orzeczenia wydawane ze względu na niepełnosprawność lub problemy zdrowotne ucznia. Dokumenty te, jeśli zostaną dostarczone do przedszkola lub szkoły, będą miały istotne znaczenie dla specjalistów tam zatrudnionych. Rodzice mają prawo zachować dla siebie wydaną im opinię czy orzeczenie. Jeśli jednak chcą uzyskać realną pomoc i odpowiednie wsparcie dla swojego dziecka, to po odebraniu dokumentu powinni jak najszybciej przynieść go do placówki oświatowej. Wydana opinia czy orzeczenie przez poradnię jest wiążące dopiero po dostarczeniu ich do przedszkola czy szkoły.

Dokumenty te zawierają diagnozę postawioną przez zespół specjalistów, m.in psychologa, pedagoga, logopedę, czasami psychiatrę. Zostają w nich określone indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne dziecka, a także jego możliwości psychofizyczne. Są to dokumenty poświadczające, że dziecko potrzebuje pomocy w formie wsparcia psychologiczno-pedagogicznego.

Co dają opinia i orzeczenie z poradni psychologiczno-pedagogicznej?

Diagnoza zawarta w opinii pomaga zrozumieć problemy dziecka i wskazuje metody pracy w domu i w szkole. Nauczyciele i inni specjaliści zatrudnieni w placówce opierając się o wskazania zawarte w opinii mają za zadanie np.

• zapewnić uczniowi wskazane formy pomocy np. zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, zajęcia logopedyczne, wyrównawcze, rozwijające umiejętności uczenia się, rozwijające kompetencje społeczno-emocjonalne,
• dostosować wymagania z poszczególnych przedmiotów do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia (np. poprzez wydłużenie czasu przeznaczonego na czytanie i pisanie, nieocenianie poziomu poprawności ortograficznej, nieocenianie poziomu graficznego prac, pomoc w analizie złożonych instrukcji i poleceń, szczególnie tych wyrażonych na piśmie, uwzględnienie wpływu deficytów na naukę poszczególnych przedmiotów),
• dostosować warunki zdawania egzaminów i sprawdzianów kończących dany etap edukacyjny, zgodnie z wytycznymi Centralnej Komisji Egzaminacyjnej . 

Dzięki opinii uczeń może uzyskać wszechstronną pomoc psychologiczno-pedagogiczną w placówce, do której uczęszcza, a więc szereg działań, które mają ułatwić mu funkcjonowanie oraz poradzenie sobie z trudnościami. Podejmowane działania zależą od tego, co znalazło się w opinii.

Natomiast orzeczenie stwierdza, że dane dziecko ma specjalne potrzeby edukacyjne, a jego problemy szkolne są wynikiem obiektywnych trudności. Jest dokumentem, który zobowiązuje placówkę oświatową do realizacji zaleceń w nim zawartych. Natomiast uczeń posiadający orzeczenie ma prawo do specjalnych warunków w realizacji obowiązku przedszkolnego czy szkolnego, np. do sprzętu rehabilitacyjnego, odpowiednich środków dydaktycznych z uwagi na niepełnosprawność, zajęć specjalistycznych (rewalidacji, socjoterapii, zajęć resocjalizacyjnych), do korzystania z pełni życia szkolnego (zadbanie o integrację niepełnosprawnego ucznia z pełnosprawnymi rówieśnikami). Ponadto orzeczeniejest podstawą do otrzymania przez szkołę czy przedszkole dodatkowych środków na zapewnienie uczniowi dogodnych warunków nauki, dostosowanych do jego potrzeb.

Mam opinię i co dalej?

1. Po odebraniu opinii z poradni rodzic może przedłożyć dokument w szkole do której uczęszcza dziecko. Pamiętajmy jednak, że jest to prawo rodzica, nie obowiązek, w związku z tym rodzic może tego nie zrobić i zachować opinie dla siebie.
2. Rodzice przekazują dokument najczęściej wychowawcy, ale może to być również pedagog szkolny.
3. Wychowawca, nauczyciele uczący dziecko, pedagog szkolny, u którego zwykle znajduje się dokument, zobowiązani są do zapoznania się z opinią. Najważniejsze jest tutaj zwrócenie uwagi na wskazówki dotyczące pracy z uczniem.
4. Zespół ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej opracowuje arkusz z informacjami o dostosowaniu wymagań do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia, wraz z zalecanymi formami pomocy.
5. Rodzic otrzymuje informację, z jakich form pomocy może skorzystać dziecko na terenie szkoły. Jeśli zgadza się na zaproponowane działania podpisuje zgodę na poszczególne zajęcia, co tym samym uruchamia proces udzielenie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dziecku na terenie szkoły.

Mam orzeczenie i co dalej?

1. Rodzic może, ale nie musi (decyzja jest dobrowolna) złożyć orzeczenie w wydziale oświaty miasta/gminy oraz w szkole, do której uczęszcza dziecko.
2. Wszyscy specjaliści, wychowawca oraz nauczyciele uczący ucznia mają obowiązek zapoznać się z diagnozą i zaleceniami z orzeczenia.
3. Na podstawie orzeczenia oraz wcześniej przeprowadzanej WOPFU (Wielospecjalistycznej Oceny Poziomu Funkcjonowania) zespół specjalistów oraz nauczycieli uczących dziecko opracowuje IPET, czyli Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny.
4. Rodzice mają prawo uczestniczyć w opracowywaniu, jak i nanoszeniu zmian do IPET-u oraz WOPFU, a także w spotkaniach zespołu (o terminie każdego spotkania należy pisemnie zawiadomić rodzica).
5. Spotkania zespołu odbywają się nie rzadziej niż 2 razy w roku.
6. Dyrektor jest odpowiedzialny za przekazanie rodzicowi kopii IPET-U oraz WOPFU.

Podsumowując warto podkreślić, że Rozporządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ustawa o Systemie Oświaty bardzo wyraźnie wskazują na zadania przedszkola/szkoły dotyczące respektowania wskazań w opiniach oraz zaleceń w orzeczeniach. 

Źródła:

https://pedagogonline.pl/opinia-a-orzeczenie/ (dostęp z dnia 15.01.2025)

https://portal.librus.pl/rodzina/artykuly/orzeczenie-opinia-z-poradni-prawa-rodzica-zadania-szkoly (dostęp z dnia 15.01.2025)