KATARZYNA PIETROŃ
farmaceuta

Propolis czyli naturalna substancja lecznicza

Czym jest propolis?

Propolis, znany również pod nazwą kit pszczeli, jest to gęsta i lepka substancja wytwarzana naturalnie przez pszczoły na całym świecie. W zależności od regionu geograficznego, w którym został wytworzony jego skład może różnić się pod względem ilości oraz rodzaju substancji. Podstawowymi składnikami obecnymi w każdym propolisie są: substancje żywicowe, enzymy, woski oraz pyłki kwiatów pozyskiwane z różnych rodzajów roślin. 

Propolis ze względu na swój skład i właściwości służy pszczołom przede wszystkim jako materiał budulcowy ula. Dzięki niemu łatają powstałe w ścianach pęknięcia i szpary, a także odbudowują wejście do ula, co pozwala na regulację jego szerokości. W ulu kit pszczeli stanowi również doskonałą ochroną przed intruzami dostającymi się do jego wnętrza. Martwy szkodnik zostaje oblepiony kitem, dzięki czemu nie dochodzi do rozprzestrzenienia szkodliwych związków pochodzących z jego organizmu.

Z czego się składa?

Propolis produkowany jest przez pszczoły z gatunku Apis oraz bezżądłowe, które występują niemal na każdym kontynencie. Ze względu na zróżnicowaną roślinność występującą na danym obszarze składy propolisu różnią się między sobą.

W skład propolisu wchodzą przede wszystkim:

• żywice – pochodzące z pąków drzew: olszy, brzozy, topoli, dębu, jesionu, świerku, jodły, sosny, akacji lub eukaliptusa;
• pyłki,
• woski,
• polifenole – kwasy fenolowe i flawonoidy;
• terpenoidy – np. kamfora, terpineol, nerol.

Dodatkowo mogą znaleźć się w nim:

• makro- i mikroelementy – sód, potas, magnez, wapń, żelazo, cynk, selen;
• witaminy – z gruby B, C i E;
• białka, aminokwasy, cukry, glicerydy, estry kwasu kawowego, olejki eteryczne.

Właściwości propolisu

Dzięki swojemu złożonemu składowi propolis cechuje się wielokierunkowym działaniem, które z powodzeniem wykorzystuje się w medycynie. Jednym z nich jest hamowanie namnażania oraz zwalczanie chorobotwórczych drobnoustrojów tj. grzybów (głównie z rodzaju Candida), bakterii oraz wirusów. Dodatkowo kit pszczeli bierze udział w stymulowaniu układu immunologicznego poprzez wspomaganie aktywności komórek odpornościowych oraz pobudzanie mechanizmów obronnych organizmu. Obecność flawonoidów i terpenoidów nadaje propolisowi działanie przeciwzapalne – hamują enzymy biorące udział w syntezie mediatorów stanu zapalnego. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwnowotworowe, jednak na tę chwilę nie jest ono wykorzystywane.

Zastosowanie propolisu

Zastosowanie propolisu koncentruje się głównie na preparatach odpornościowych. Propolis pośrednio wspiera układ immunologiczny pobudzając makrofagi, które odpowiadają za pochłanianie i niszczenie znajdujących się w organizmie chorobotwórczych patogenów. Również jako substancja o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych świetnie sprawdza się w infekcjach błony śluzowej gardła i jamy ustnej, a także trudno gojących się ranach, narażonych na wpływ patogenów.

Domowa nalewka z propolisu

Propolis jako naturalna substancja cieszy się dużym zainteresowaniem. Szczególną uwagę poświęca się domowym nalewkom z propolisu. Aby wykonać taką nalewkę należy przygotować: 30g propolisu, 100g przegotowanej wody i 200g spirytusu. Do słoika wsypuje się propolis, a następnie zalewa mieszaniną wody i spirytusu. Tak sporządzoną “nalewkę” należy odstawić na 2-3 tygodnie w ciemne miejsce pamiętając o codziennym mieszaniu. Po tym czasie gotową nalewkę przecedza się przez gazę i przelewa do zamykanej szklanej butelki.

Nalewkę można stosować zarówno zewnętrznie na skórę np. w przypadku trądziku lub do płukania jamy ustnej, jak i wewnętrznie jako środek wspierający odporność czy zwalczający stany zapalne stawów. Należy jednak pamiętać, że ze względu na dużą zawartość alkoholu, nalewka jako środek do stosowania wewnętrznego przeznaczona jest jedynie dla osób dorosłych.