W obliczu współczesnych wyzwań życiowych, rośnie świadomość konieczności troski o zdrowie psychiczne. Coraz więcej z nas zaczyna zdawać sobie sprawę, że umysłowy dobrostan jest równie ważny jak dobrostan fizyczny. W tym kontekście, zrozumienie różnic między kluczowymi profesjonalistami zajmującymi się zdrowiem psychicznym staje się niezwykle istotne.

Poszukując pomocy w dziedzinie zdrowia psychicznego, możemy napotkać różne tytuły i specjalizacje. Psycholog, psychoterapeuta i psychiatra – to trzy terminy często używane zamiennie, lecz oznaczające odmienne role i kompetencje.

W tym artykule chciałabym przedstawić główne różnice między psychologiem, psychoterapeutą a psychiatrą, aby zrozumieć kiedy i do kogo najlepiej się udać.

Psycholog

Rola:

Psycholog pełni zawód zaufania publicznego, jest specjalistą w dziedzinie psychologii, czyli nauki o umyśle i zachowaniu ludzi. Pracuje nad badaniami, diagnozowaniem, interpretacją i zastosowaniem zrozumienia procesów psychicznych. Psychologowie często pracują w szerszym spektrum, w tym w badaniach naukowych, edukacji, biznesie lub doradztwie.

Kwalifikacje:

Aby pracować jako psycholog, wymagane jest uzyskanie stopnia magistra na kierunku psychologia. Studia takie trwają 5 lat. Psychologowie mogą również uzyskiwać dodatkowe certyfikaty bądź specjalizacyjne kursy podyplomowe np. w obszarze psychologia kliniczna.

Jak pomaga:

W swojej codziennej pracy psychologowie zajmują się opiniowaniem, poradnictwem, badaniami i testami psychologicznymi, oceną funkcji psychologicznych bądź poznawczych. Psychologowie nie mają uprawnień do przepisywania leków, ani nie zajmują się terapią. Psycholog diagnozuje i wydaje opinię psychologiczną na podstawie wywiadu z pacjentem. Na potrzeby pacjenta może także wydać zaświadczenie lub orzeczenie na temat stanu zdrowia psychicznego. Jeśli mamy jakiś problem związany właśnie ze zdrowiem psychicznym i nie do końca wiemy do kogo się udać, warto w pierwszej kolejności wybrać się do psychologa, który zdiagnozuje sytuację i problem oraz pokieruje dalej, np. do psychiatry lub psychoterapeuty.

Psychoterapeuta

Rola:

Psychoterapeuci są specjalistami, którzy poprzez sesje psychoterapeutyczne pomagają pacjentom w radzeniu sobie z problemami życiowymi, emocjonalnymi czy psychicznymi. Ich celem jest poprawa funkcjonowania psychicznego i emocjonalnego pacjenta.

Kwalifikacje:

Psychoterapeutą może zostać osoba, która ukończyła studia wyższe (psychologię, pedagogikę, socjologię, resocjalizację lub studia medyczne bądź posiada tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa) oraz specjalistyczny 4 letni kurs podyplomowy. W trakcie takiego szkolenia specjalista nabywa wiedzę na temat m.in. diagnozy psychoterapeutycznej, medycznych podstaw psychoterapii czy typów zaburzeń osobowości. Osoba taka musi ukończyć także staż kliniczny.

Psychoterapeuci pracują w różnych nurtach terapeutycznych, np. psychoterapia poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, systemowa, psychoanalityczna, integracyjna czy Gestalt. Każdy z tych nurtów potwierdzony jest naukowo, różnią się jednak między sobą metodami stosowanymi podczas psychoterapii. Najlepiej przed udaniem się na terapię sprawdzić w jakim nurcie pracuje dany specjalista, aby terapia była dopasowana do naszego problemu i jego specyfiki.

Jak pomaga:

Psychoterapeuci pracują głównie z pacjentami w formie rozmów indywidualnych, ale także podczas sesji grupowych czy terapii dla par. Ich praca koncentruje się na pomocy pacjentowi w zrozumieniu swoich myśli, uczuć, zachowań czy problemów. Wsparcie, które daje psychoterapeuta ma na celu poprawę zdolności radzenia sobie z niektórymi emocjami i wyzwaniami życia codziennego. Psychoterapia potrafi wpłynąć na zmianę postawy oraz na zwiększenie potencjału osobowościowego. Na terapię może także skierować psychiatra, po zdiagnozowaniu zaburzenia psychicznego. Wtedy może (ale nie musi) przebiegać komplementarnie z leczeniem farmakologicznym.

Psychiatra

Rola:

Psychiatra to osoba, która skończyła studia medyczne i specjalizację psychiatryczną. Co oznacza, że ​​jest w stanie diagnozować, leczyć zaburzenia i choroby psychiczne. Skupia się na aspektach biologicznych, neurologicznych i farmakologicznych zdrowia psychicznego.

Kwalifikacje:

Aby zostać psychiatrą, konieczne jest ukończenie 6 letnich studiów medycznych, które kończą się egzaminem państwowym, który daje uprawnienia do rozpoczęcia 5 letniej specjalizacji w dziedzinie psychiatrii.

Jak pomaga:

Psychiatrzy oferują różne formy leczenia, w tym farmakoterapię czy hospitalizację. Często współpracują z psychologami i psychoterapeutami, dostarczając kompleksowej opieki pacjentom. Psychiatra posiada narzędzia do diagnozowania i opiniowania zaburzeń i chorób psychicznych. W diagnostyce chorób posługuje się Międzynarodową Statystyczną Kwalifikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD 10. W odróżnieniu od psychologa, posiada kwalifikacje do leczenia chorób. Do psychiatry można się udać w przypadku nagłych ataków, ale także w przewlekłych, długotrwałych stanach, które utrudniają nam codzienne funkcjonowanie. Specjalista ten zajmuje się takimi zaburzeniami jak obsesje, dolegliwości psychosomatyczne, psychotyczne, zaburzenia osobowości,  a także chorobami: m.in. schizofrenią, depresją, lękami czy chorobą afektywną dwubiegunowa, a także różnego rodzaju uzależnieniami.

Psychiatra jest jednym ze specjalistów, do którego nie jest wymagane skierowanie od lekarza rodzinnego.

Podsumowanie

Różnice między psychologiem, psychoterapeutą a psychiatrą leżą w ich podejściach, kwalifikacjach i zakresie praktyki. Wybór między nimi zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta. Psychologowie oferują wgląd naukowy w umysł i zachowanie, psychoterapeuci pomagają w radzeniu sobie z problemami życiowymi, a psychiatrzy leczą zaburzenia psychiczne, często za pomocą terapii farmakologicznej. Współpraca między tymi specjalistami może być kluczowa dla kompleksowej opieki nad zdrowiem psychicznym pacjenta.

We wszelkich kłopotach zdrowotnych powinniśmy szukać pomocy u specjalistów. Nie inaczej jest ze zdrowiem psychicznym.

Nie warto czekać, aż problemy nas przerosną. Pamiętajmy, że nie jesteśmy sami.

Najważniejsze to szukać wsparcia, jeśli czujemy, że nasza sytuacja staje się nie do opanowania.

Elżbieta Olbryk – Derecka
Dyrektor Centrum Medycznego Przyjaźni