dr LILIANNA KLIMEK pedagog

Mobilne urządzenia cyfrowe na stałe wkroczyły w nasze życie. Z jednej strony ułatwiają życie, a z drugiej stanowią zagrożenie zwłaszcza dla młodego pokolenia. Podkreśla się więc potrzebę działań edukacyjnych skierowanych do rodziców, nauczycieli obejmujących wskazówki, w jaki sposób mogą oni wpływać na odpowiedzialne używanie mediów cyfrowych przez dzieci i młodzież. Poniżej kolejne wskazówki dla rodziców, jak wprowadzać dzieci w świat mediów.

Stosuj szeroki wachlarz nagród

1. Nie nagradzaj ani nie karz dziecka większym lub ograniczonym dostępem do internetu, smartfona, tabletu czy komputera. Pamiętaj, aby nie stosować zbyt często takich kar i nagród, bowiem powszechne ich używanie może doprowadzić do uwarunkowania, czyli sytuacji, w której dziecko będzie wykonywać Twoje polecenia tylko wtedy, kiedy będzie miało możliwość używania smartfona i internetu.
2. Pamiętaj, że z dawaniem kar i nagród związane są bardzo silne emocje, które często odsuwają na dalszy plan właściwą refleksję dziecka nad jego zachowaniem. Nie ma lepszego sposobu na zmianę niepożądanego zachowania u dziecka niż rozmowa. Być może działa to wolniej, jednak na pewno buduje silną relację między dzieckiem a rodzicem, uczniem a nauczycielem.
3. Kiedy dajesz dziecku karę w postaci zakazu korzystania ze smartfona, pamiętaj, aby nie odwoływać kary i pozwolić, aby dotrwała do końca. Daj coś w zamian, staraj się być bliżej dziecka, zająć mu czas wolny. Dobrze spędzony czas z dzieckiem pozwoli mu zobaczyć, że bez mediów cyfrowych można się też dobrze bawić. I nie zapomnij, żeby po zakończonej karze porozmawiać z dzieckiem i krótko podsumować czas, w którym nie mogło używać telefonu czy smartfona.

Stawiaj granice

Granice pozwalają uszanować swoje potrzeby i wartości, nie rezygnować z obranych celów czy marzeń, a także docenić własne uczucia i emocje. My, rodzice, potrzebujemy stawiania granic, ale pamiętajmy, że również i nasze dzieci ich potrzebują. Poniżej kilka przykładów osobistych granic w kontekście używania cyfrowych narzędzi komunikacji.

1. Nigdy nie zapominaj o swoich granicach, w ramach których czujesz się komfortowo. Wypowiadanie słowa „nie” w słusznej sprawie jest wskazane, a wręcz niezbędne.
2. Twoje dziecko powinno poznać Twoje granice, a jasne komunikowanie ich sprawi, że je uszanuje i zaakceptuje — nawet jeśli początkowo będą dla niego trudne do zrozumienia. Pamiętaj również o tym, że dzieci też mają własne granice, o których mówią rodzicom. W tym zakresie zachowaj szczególną uważność na potrzeby dziecka.
3. Stawiając sobie i dzieciom granice, pamiętaj, aby nikogo przy tym nie ranić. Pomyśl o tym, że zawsze możesz zmienić zakres i rodzaj ustalonych granic i miej na uwadze to, jakie dobro one chronią i po co je stawiasz.
4. Dbając o własne granice oraz o dobro dziecka, pamiętaj, aby nie instalować mu danego portalu społecznościowego przed upływem wieku zgodnego z prawem. Dla Facebooka, Tik Toka, Snapchata lub Instagrama jest to 13 lat. Jeśli zrobisz inaczej, pamiętaj, że łamiesz prawo i dajesz dziecku przyzwolenie na takie postawy.
5. Dużo rozmawiaj z dzieckiem na temat używania portali społecznościowych, poruszając takie wątki, jak ochrona prywatności, poprawność używanego języka czy kreowanie własnego wizerunku w sieci i idących za tym konsekwencji.
6. Zdobądź wiedzę na temat bezpiecznych ustawień kont na różnych portalach społecznościowych.
7. Pamiętaj, że to, co zamieszcza Twoje dziecko w internecie, zostaje tam na zawsze — nawet jeśli poszczególne aplikacje i portale społecznościowe deklarują inaczej.
8. Pamiętaj, że dzieci uczą się przez naśladowanie, a zatem istnieje duże prawdopodobieństwo, że Twoje dziecko podgląda również to, w jaki sposób Ty używasz mediów społecznościowych. Poświęć trochę czasu na obserwację siebie w kontekście Twojej aktywności na portalach społecznościowych.

Wzbudzaj ciekawość świata

1. Zawsze staraj się rozbudzać w dziecku ciekawość życia. Jest to podstawą do tego, aby w przyszłości było człowiekiem pełnym pasji oraz zainteresowań.
2. Wykaż się kreatywnością w organizowaniu czasu wolnego dla dziecka. Przypomnij sobie, jak sam spędzałeś czas, kiedy nie było urządzeń mobilnych lub dostęp do nich był ograniczony.
3. Pozwól dziecku na samodzielne rozwijanie kreatywności. Nie wyręczaj go we wszystkich aktywnościach. Pozwól mu się bawić według własnego, nawet najbardziej abstrakcyjnego pomysłu.

Spedzaj kreatywnie czas wolny

Badacze ludzkiego mózgu wskazują, że zasadniczo kształtuje się on do 14. roku życia. Zatem do tego czasu lepiej zastępować płaskie ekrany smartfonów i tabletów modeliną, gliną, piaskiem kinetycznym, książkami, samochodami, lalkami i innymi zabawkami. Oddziel sztywną granicą korzystanie z mobilnych urządzeń cyfrowych od innych zabaw. Nie nazywaj oglądania filmów na tablecie zabawą.

1. Zrób wszystko, aby Twoje dziecko się nie nudziło.
2. Pamiętaj, aby czas wolny był spędzany bez mediów cyfrowych i urządzeń mobilnych.
3. Wykorzystuj naturalne zasoby w postaci parków, lasów, łąk, gór, jezior. Są one doskonałym miejscem do doświadczenia ciszy, spokoju, odpoczynku od elektroniki.
4. Baw się z dzieckiem, nie przyglądaj się z boku, nie używaj w tym czasie telefonu czy komputera. Wspólne zabawy z rodzicami, wykonywanie najprostszych czynności sprawiają, że dziecko czuje się słuchane, ważne i doceniane. Pewność, że rodzice są blisko, pomaga mu czuć się lepiej.

Opracowano na podstawie:

Dębski M. (2018) Jak odpowiedzialnie i bezpiecznie korzystać z urządzeń cyfrowych. Poradnik. Gdańsk: GWP.